Dawne zwyczaje pogrzebowe i przedpogrzebowe w Polsce były często pełne symboliki i wiary w nadnaturalne siły. Przyjrzymy się, jakie znaki i przesądy zapowiadały nieunikniony moment śmierci oraz jakie zwyczaje towarzyszyły temu trudnemu wydarzeniu.
Co zapowiada śmierć? To pytanie, które przez wieki nurtowało ludność Polski. Aktualnie odpowiedź na to pytanie wydaje się prosta wszak aktualnie medycyna jest na takim poziomie, że potrafimy bardziej precyzyjnie diagnozować i leczyć wiele chorób. Jednakże warto pamiętać, że w przeszłości, kiedy naukowe metody diagnostyczne nie były dostępne, ludzie polegali na obserwacji naturalnych znaków i przesądach jako swojego rodzaju wskaźnikach nadchodzącej śmierci. Wierzono, że nietypowe zachowanie zwierząt, niezwykłe zjawiska przyrody czy nawet sny mogły być zapowiedziami zbliżającego się zgonu. Dla współczesnego człowieka te przesądy wydają się archaiczne, ale pozostawiają one ślad w naszej historii i kulturze, ukazując, jak bardzo medycyna i nasze podejście do śmierci zmieniły się na przestrzeni lat.
1. Wycie psa
W dawnej Polsce wierzono, że wyjący pies w okolicy domu lub wsi mógł być złowrogim znakiem, wskazującym na zbliżającą się śmierć. W okolicach Poznania samo wycie psa uznawane było za zwiastun nieuchronnej straty w najbliższym otoczeniu. Na Pomorzu natomiast ludzie widzieli w wyciu psa znak zbliżającej się śmierci, lecz tylko aby człowiek również mógł ją ujrzeć, to musi patrzeć pomiędzy uszami tego psa. W Krakowie natomiast ludzie wierzyli, że nieuzasadnione wycie psa oznaczało zbliżającą się śmierć, która mogła być widziana jedynie przez czarnego psa. W innych częściach Polski wycie psa przybierało inne znaczenia, na przykład gdy zwierzę wyło z głową skierowaną ku ziemi, mogło to oznaczać zbliżającą się śmierć jednego z domowników lub mieszkańców wsi, w zależności od miejsca, gdzie wycie to miało miejsce.